GÜMRÜK MÜŞAVİRLİĞİ MESLEĞİ VE COVİD-19 ETKİLERİ

Gümrük Müşavirliği Mesleği uluslararası devletlerin modern sınırlar çizmeye başladığı son 2-3 yüzyılda dünya ticaret sistemlerinin birbirlerini anlamasını sağlayan bu şekilde birbirleri ile çalışabilmesini sağlayan ve dünya ticaretinin devamını sağlayan çağın en önemli mesleklerinden biridir. Dünya ölçeğinde baktığımızda trilyonlarca dolarlık eşya mal hizmet sürekli elden ele dolaşmakta, gemiler uçaklar tırlar ile diyar diyar dolaşıp sürekli yeni alıcılara ulaşmaya çabalamaktadır.

Globalleşen dünya da sınırlar anlamını yitirdi derler bunu sağlayan ticaretin aynı dili konuşması yani Dünya Ticaret Örgütünün ortak lisan olarak benimsediği HARMONİZE SİSYTEM (HS) yani GTİP ( Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) ‘dur. Bu ortak dili konuşan gümrük idareleri ve dünya ticaretini yapan şirketlerin Gümrük Danışmanları sayesinde dünya ölçeğinde olağanüstü bir mal ve hizmet miktarı sorunsuz dolaşıp dünyanın bir ucundan başka ucuna gidebilmektedir.

2019 sonuna doğru Çin Halk Cumhuriyetinde başlayan ve sonrasında tüm dünyaya yayılan COVİD-19 isimli Dünya Sağlık Örgütünün Global Pandemi (Salgın) olarak nitelediği bulaşıcı hastalık ile bu güne kadar bildiğimiz modern dünyada köklü değişimler yaşattı. Tüm dünya ekonomileri büyük bir sarsıntı yaşayıp çok ciddi daralmalar yaşadı. Savaş dönemlerinde bile olmayacak büyük ölçekte insan kitleleri işlerini kaybetti. Dünya ticari hayatı büyük bir darbe aldı. Ama ekonomik çarklar buna rağmen de durmadı arz talep zincirleri kırılmadı. İnsanlık pandemiyi yenecek yolları bulacaktır bunda büyük yol da kat ettiler ama bu süre içerisinde sadece bilim insanlarına zaman kazandırmak ve salgının etkilediği insanların sağlık sistemlerinin nimetlerinden maksimum fayda ile yararlanabilmelerini sağlamak için bir süre evlerine kapanmaları gerekti.

Tüm dünyada yaklaşık 5 milyardan fazla insanı evlerinde kalmaya ikna etmek büyük bir olaydı ve insanlık bunu başardı. Bu durum devam ederken dünya ticari yaşamı devam etti. Azaldı ama durmadı. Bunu sağlamak için tüm dünya ülkeleri büyük bir çaba harcadılar.

Türkiye örneğinden gidersek Ocak-Mayıs 2020  içerisinde yüzlerce tebliğ, yönetmelik, genelge ve sayısız yazı ile maliyetli önlemler ile süreci sürdürülebilir kıldı. Ülkeye mal girişi devam ettiği gibi ihracatta devam etti. Dünya ticareti durmadı ülke ticaret yaşamı da durmadı. Yeni duruma adapte oldu. Bu da mesleğin ne kadar dinamik ve güncel olduğunu gösterdi bizlere.

Habur sınır kapısından çalışma sistemini örnek vermek istiyorum. Habur Sınır kapısı Türkiye’nin orta doğuya açılan en önemli kapısı durması dış ticaret açığına büyük bir darbe vuracağı gibi bu kapıdan ihracat yapan binlerce küçük büyük firmanın milyonlarca insanın gelir kaynağından olması anlamına gelecekti.

Alınan önlemler ile kapı çalışır kılındı. Covid-19 vakalarının ülkemizden önce görüldüğü Irak Fedaral Cumhuriyetinden ülkeye yabancı uyruklu kişilerin girişine izin verilmedi. Aynı şekilde risk taşıması ve hastalığı ülkeye getirmesi tehlikesi olması açısından da Türkiye vatandaşı sürücülerinin karşı ülkeye geçişlerine izin verilmedi. Ama araçlar hem giriş yaptı hem çıkış yaptı. Büyük ve insanüstü çaba gerektiren bu operasyon ile başlarda 5-10 araçla başlandı şimdilerde ise 1400-1500 aracın ihracat yükü ile çıkış yapması ve 1800 aracın giriş yapması sağlandı. İnsan için risk yok gelen ve giden araçlar dezenfekte ile önlem alınıyor. Ama ihracata milyar dolarlık katkı devam edildi.

Genel olarak da önlemler bu çerçevede yapıldı. Çin ve salgının yaygın olarak görüldüğü ülkelerden gelen mallar için gerektiğinde önlem ve karantina gerektiğinde de geçici yasaklama kararları ile önlemler alındı. Hava alanları ve uçuşlar kapatıldı sonrasında gerekli sağlık önlemleri ile ihtiyaç durumunda açıldı. Limanlara girişler kontrol altına alındı. Risk azaltıldı ama ticaret devam etti.

Gümrük müşavirliği ve gümrük idareleri aldıkları akıllıca önlemler ile mevzuata maske giydirip ticareti devam ettirdi tüm dünyada arz zincirinin devamını sağladı. İnsanlığa büyük hizmette bulundu. Global dünyada önemsiz iş yapan yoktur. Hastalandığımızda bize bakan doktor hemşire ve tüm sağlık personeli önemli olduğu kadar marketlere mal getiren üretici de önemli, raflara mal koyan da üreten de önemli, akşam çöpü alan belediye temizlik işçisi de çok önemli, suyumuzun elektriğimizin kesintisiz akmasını sağlayan görevli de çok önemli.

Bu süreç bize şunu öğretti insanlık bir bütün olarak çok büyük bir aile ve ilk defa 8 milyar insan ve tüm uluslar devletler aynı safta savaştı ve inanıyorum ki tüm insanlık bu belayı yenecektir.

Rezan ACAR

Gümrük Müşaviri
İnanç Dış Ticaret Hizmetleri Grubu
Habur Ofis Sorumlu